170. KRISTJÁN GAMLI DÝRFJÖRÐ

Bækurnar um Sval og Val hafa verið í ansi miklu uppáhaldi hjá SVEPPAGREIFANUM frá því hann var gutti en í þeim myndasögum má finna fjölda skemmtilegra persóna. Margoft hefur komið fram, hér á Hrakförum og heimskupörum, hve sögur Franquins eru hátt skrifaðar hjá síðuhafa en óhætt er að segja að í grunninn hafi hann átt mestan þátt í vinsældum þessara myndasagna á sínum tíma. Í dag ætlar SVEPPAGREIFINN því að skoða lítillega eina af þeim aukapersónum úr bókunum sem komu fram í tíð Franquins. Ekki er þó víst að allir átti sig á því hvaða sögupersóna á hér í hlut þegar nafn hans er nefnt en þó hefur hann birst í heilum tuttugu og sex bókum seríunnar. Hann kom fyrst við sögu í bókinni Il y a un sorcier à Champignac (Sveppagaldrar í Sveppaborg - 2017) árið 1951 og af þeirri staðreynd má auðvitað ráða að hann sé hugarfóstur André Franquin. En reyndar hefur hann birst hjá nær öllum höfundum seríunnar síðan. Á frönsku heitir hann Duplumier og í íslensku útgáfuröðinni birtist hann fyrst, nafnlaus reyndar, í bókinni Hrakfallaferð til Feluborgar (Les pirates du silence). Og það er ekki nóg með að Duplumier hafi komið fyrst fyrir í þeirri bók heldur er hann líka fyrsta persónan sem íslenskir lesendur Sval og Val bókanna fengu að kynnast í seríunni. Duplumier kemur nefnilega nokkuð rækilega fyrir í fyrstu fjórum myndarömmum bókarinnar.

Eins og áður segir er hann ekki nafngreindur í Hrakfallaferð til Feluborgar en næst birtist hann íslenskum lesendum í sögunni Svaðilför til Sveppaborgar (Panade à Champignac) sem var fimmta bók íslensku útgáfuraðarinnar. Áður en lengra er haldið er þó rétt að halda því til haga að í nokkrum af þeim myndasöguseríum, sem verið var að gefa út hjá bókaútgáfunni Iðunni á sínum tíma, var svolítið ósamræmi í nafngiftum margra af aukapersónum bókanna. Skýringuna á því má líklega bæði rekja til mismunandi þýðenda, sem vissu jafnvel ekki af því að persónurnar hefðu birst áður, en sennilega einnig vegna hreinnar gleymsku. Þýðandinn hafi hreinlega ekki áttað sig á að persónan hafði hlotið íslenskt nafn áður í einhverjum af fyrri bókunum. Sem dæmi um það má nefna að í bókaflokknum um Viggó viðutan hét Snjólfur til að mynda fyrst Lárus og herra Seðlan hét sínu upprunalega nafni - herra Mesmaeker. Og í sögunum um Sval og Val hét herra Þamban til dæmis einnig einu sinni Gvendur Spíri. Í bókinni Svaðilför til Sveppaborgar er viðfangsefni þessarar færslu, Duplumier, hins vegar nefndur á nafn í fyrsta sinn hér á landi og kallaðist hann þá Þór.

Og það er reyndar í eina skiptið í seríunni sem Duplumier heitir Þór. Strax í næstu sögu, Gullgerðarmanninum (Le faiseur d'or), heitir hann nefnilega allt í einu orðið Kristján. Hann birtist reglulega í íslensku bókunum næstu árin en það var samt ekki fyrr en í sextándu sögunni Með kveðju frá Z (L'ombre du Z) þar sem hann er næst nefndur á nafn. Þá heitir hann einfaldlega Dýrfjörð. Fjórða nafn hans, Skriffinnur, birtist í Vélmenni í veiðihug (Qui arrêtera Cyanure?) og sama nafni er hann einnig nefndur í smásögunni Hið óttalega Burp sem birtist í bókinni Furðulegar uppljóstranir (La jeunesse de Spirou). Það var því úr nokkuð vöndu að ráða, fyrir SVEPPAGREIFANN, að skrifa færslu sem fjallar um sögupersónu sem gengur alls undir fjórum nöfnum í seríunni. Hins vegar sá hann að þeir aðilar sem komu  að bókinni Sveppagaldrar í Sveppaborg, sem var hluti af endurkomu Svals og Vals hjá Froski útgáfu, höfðu lagt metnað sinn í að finna einhvern stöðugleika í nafnavali persónanna í seríunni. Þar er hann nefnilega aftur kallaður Kristján líkt og í bókinni um Gullgerðarmanninn. SVEPPAGREIFINN tók sér því það bessaleyfi að kalla aumingja manninn bara Kristján Dýrfjörð þar til annað kemur í ljós. Þetta voru nöfn sem höfðu bæði birst af honum áður í seríunni og hæfa auk þess vel þessum virðulega en nokkuð seinheppna embættismanni.

Þetta glæsilega meinta nafn, Kristjáns Dýrfjörð, vakti reyndar óhjákvæmilega grunsemdir hjá SVEPPAGREIFANUM um að maðurinn gæti hugsanlega átt sér alnafna hér á landi. Nafnið býður óneitanlega upp á þann möguleika og þó það birtist aldrei nákvæmlega í þessari mynd, í Sval og Val bókunum, þá var forvitnin vissulega vakin hjá stjórnanda þessa bloggs. Það var því ekki hjá því komist að gúggla þetta nafn svolítið fyrir forvitnissakir og gera frekar óvísindalega athugun á því hvort annar slíkur gæti hafa leynst einhvers staðar hér á landi í gegnum tíðina. Og svo reyndist heldur betur vera þegar að var gáð. Í eintaki af Alþýðublaðinu, sem kom út þann 23. júní árið 1942, mátti finna litla klausu þar sem fjallað er um fimmtugsafmæli, hins ísfirska góðtemplara og raffræðing, Kristján Dýrfjörð sem þá bjó reyndar á Siglufirði.

Það gæti hugsanlega einhverjum fundist óviðeigandi af SVEPPAGREIFANUM að vera að tengja myndasögupersónu, úr Sval og Val bókunum, við mann sem löngu er látinn en tekið skal skýrt fram að hér er eingöngu um að ræða skemmtilegan samanburð nafnsins vegna. SVEPPAGREIFANUM gengur að sjálfsögðu ekkert illt til með því. Í Íslendingabók fann hann síðan heila fjóra Kristjána Dýrfjörð í viðbót og þar af eru tveir þeirra enn á lífi. Og svona til þess að fullkomna þennan tilgangslausa, þjóðlega fróðleik þá verður SVEPPAGREIFINN að taka það fram að hann virðist eiga ósköp lítil og langsótt ættfræðileg tengsl við þessa fimm Kristjána Dýrfjörð. En til að loka alveg þessari umræðu um nafngift Kristjáns má taka það fram að á dönsku heitir hann Didriksen, á þýsku Federkiel, á finnsku Sulkapää en á sænsku virðist hann hafa lent í svipuðu ósamræmisferli og hér á Íslandi því þar hefur hann gengið undir nöfnunum Getberg, Lundberg og Grönlund. En á nokkrum öðrum tungumálum, eins og á ensku og portugölsku til dæmis, heldur hann einfaldlega upprunalega franska nafninu sínu og kallast bara Duplumier.

En Kristján Dýrfjörð, það er að segja þessi úr Sval og Val bókunum, er sem sagt eldri og virðulegur embættismaður í ráðhúsi Sveppaborgar og starfar þar sem ritari. Hann er því náinn samstarfsmaður borgarstjórans í bænum en einnig ágætur kunningi þorpsrónans herra Þambans. Þeir borgarstjórinn voru báðir kynntir til sögunnar í Sveppagaldrar í Sveppaborg en herra Þamban birtist hins vegar ekki fyrr en níu árum seinna í Le voyageur du Mésozoïque en sú bók hefur því miður ekki ennþá komið út í íslenskri þýðingu. Kristján telst þannig ein af elstu af aukapersónum seríunnar og var til dæmis kynntur til sögunnar löngu á undan þeim Zorglúbb og Samma frænda, svo einhver dæmi séu tekin, þó ekki leiki hann alveg jafn áberandi hlutverk og þeir. Kristján Dýrfjörð er ávallt mjög snyrtilegur og vel til hafður, í vesti og með slaufu og nánast alltaf eins klæddur. Í fyrstu var hann reyndar alltaf með svartan harðkúluhatt á höfði (líkan þeim sem Skaftarnir úr Tinna bókunum nota) en í Hrakfallaferð til Feluborgar hafði guli hatturinn hans alveg tekið yfir. Kristján er frekar hæverskur, vandaður og rólegur herramaður. Hann er háttvís og trygglyndur borgarstjóranum en um leið kannski svolítið einfaldur og hrekklaus, karlgreyið.

En reyndar er Kristján einnig afskaplega óheppinn þegar kemur beint að aðkomu hans að ævintýrum þeirra Svals og Vals. Í þeim bregst það sjaldan að þar er hann oftar en ekki fórnarlamb. Margar af aðkomum hans tengjast yfirleitt viðveru borgarstjórans en af því má ráða að Kristján sé einhvers konar hægri hönd hans. Í Sveppagöldrum í Sveppaborg kemur reyndar einnig fram að hann starfi sem læknir. Og þar sem Kristján Dýrfjörð býr og starfar í Sveppaborg takmarkast aðkoma hans, að ævintýrum Svals og Vals, af þeim sögum sem gerast á því svæði að öllu eða einhverju leyti. Samt birtist hann á einhvern hátt í tuttugu og sex af þeim sögum sem komið hafa út með þeim félögum. Hann er embættismaður hjá bænum og er því oftast viðstaddur löng og leiðinleg ræðuhöld borgastjórans. En einn helsti munurinn á Kristjáni og öðrum, sem viðstaddir eru þær ræður, er sá að almennt er hann mun hrifnari af orðum borgarstjórans en aðrir.

En annars er Kristján Dýrfjörð eiginlega kunnari í seríunni af annarri ástæðu. Í fyrstu sögunni sem hann birtist í fer hann um gangandi með læknatöskuna sína en í þeirri næstu, Burt með harðstjórann (Le dictateur et le champignon), er hann hins vegar kominn á nýjan bíl. Þar kemur fyrir atvik þar sem Gormur hleypur um nágrenni Sveppaborgar með Metómól í þrýstibrúsa og spreyjar úr því í allar áttir. Allir Sval og Val lesendur þekkja auðvitað þessa uppfinningu Sveppagreifans en Metómólið gerir það að verkum að sá málmur sem það kemst í snertingu við linast upp. Kristján verður fyrir því að efnið úðast yfir hinn nýja bíl hans sem í kjölfarið linast upp og bókstaflega lekur niður.

Miðað við fyrstu viðbrögð hans, eftir það óhapp, er víst óhætt að ætla að maðurinn sé gjörsneyddur öllu ímyndunarafli og fyrirmunað að geta brugðist við hinu óvænta. Hann virðist alla vega ekki vera þeim eiginleikum gæddur að átta sig á að lífið sé hverfult. Og þannig gerist það, að spaugileg skakkaföll á farartækjum Kristjáns Dýrfjörð verða það sem einkennir helst seinheppilega aðkomu hans að sögunum. Þessi rólyndislegi göngugarpur skiptist því á að fara ferða sinna á reiðhjóli, ýmist með eða án hjálparmótors, eða tekur tæknina enn betur í sínar hendur með hæfilega kraftlitlum og hættulausum bifreiðum. Eða ... hættulausum, svona undir flestum eðlilegum kringumstæðum. Áður hefur verið minnst á byrjun Hrakfallaferðar til Feluborgar, þar sem hann flýgur á hausinn á hjóli sínu eftir að hafa mætt Gormi, og í sögunni Le voyageur du Mésozoïque (Fornaldareggið myndi hún líklega heita á íslensku) verður Kristján Dýrfjörð fyrir því að risaeðla stígur ofan á forláta, nýkeyptan bíl hans. Þarna er hann búinn að láta einhvern bílabraskara pranga inn á sig eldgömlum fornbíl og á meðan þeir rölta inn fyrir, til að ganga frá kaupunum, gerir risaeðla Sveppagreifans sér lítið fyrir og trampar hæversklega ofan á skrjóðnum.

Það verður því nokkuð dæmigert fyrir Kristján Dýrfjörð að í hvert sinn sem hann eignast nýtt farartæki, í bókunum, þá lendir hann undantekningalaust í óútskýranlegu óhappi eða slysi með það. Finna má fjölda slíkra tilvika í fyrri hluta bókaflokksins og því má líklega telja nokkuð eðlilegt að hann virki eilítið tortrygginn og fordómafullur gagnvart vélum og tækninýjungum.

Í stuttu sögunni Dularfulla líkneskið (Les Petits Formats) sem er seinni sagan í bókinni Sjávarborginni (Spirou et les hommes-bulles) bregður Kristjáni Dýrfjörð fyrir á nýviðgerðum bíl sínum, á fáeinum myndarömmum, án þess þó að lenda í eiginlegu óhappi á honum. Líkneski af Val liggur þar á miðjun veginum og Kristján er í þann veginn að keyra yfir hann þegar bíllinn stöðvast skyndilega vegna vélarbilunnar. Kristján rekur að vísu andlitið í framrúðuna en þessi "óvænta" bilun kemur í veg fyrir að hann keyri yfir styttuna af Val. Og reyndar, þegar vel er að gáð, sést greinilega að litlir vélahlutir, gormar, boltar og ýmislegt fleira hrynur undan bílnum þegar hann bilar svo snögglega.

Flest þeirra slysa sem tengjast nýfengnum farartækjum Kristjáns Dýrfjörð komu fyrir í teiknitíð André Franquin. Fournier var ekki jafn duglegur að nota hann á þann hátt en nýtti hann frekar við ýmis lítil atvik tengdum borgarstjóranum. Í bókunum þremur sem Nic og Cauvin gerðu kemur Kristján ekkert við sögu en þeir Tome og Janry drógu hann aftur fram í sviðsljósið og komu honum aðeins aftur inn á þá slysabraut sem farartæki hans höfðu áður leitt hann. Það er þó ekki mjög áberandi. Í sögunni Vélmenni í veiðihug birtist hann þó slasaður og illa til reika, á nokkrum myndurömmum, þar sem hann er að ræða við borgarstjórann. Þá hafði hann lent í óhappi á nýja bílnum sínum, eftir að umferðarljósin í Sveppaborg biluðu, þegar rafmagnstæki borgarinnar gerðu uppreisn. Hin gegnumgangandi óheppni Kristjáns Dýrfjörð tengist þó ekki bara óhöppum hans á farartækjum sínum. Í bókinni Með kveðju frá Z verður hann, líkt og margir aðrir íbúar Sveppaborgar, fyrir geislum frá zor-manninum, Nirði lögregluþjóni, sem gengur laus um bæinn og dundar sér við að lama fólk. Þarna situr Kristján, stjarfur eftir zor-geisla Njarðar, á bekk í miðbænum þegar stórvinur hans herra Þamban á leið þar hjá. Bæjarrónanum þykir Kristján eitthvað daufur í dálkinn og bregður því á það ráð að hella í hann töluverðu magni af áfengi til að hressa hann svolítið við. En í sömu mund ber Njörð þar aftur að og lamar herra Þamban, með vænum zor-skammti, sem á því sama augnabliki er einmitt að sturta úr nánast fullri ginflösku ofan í borgarritarann rólynda.

Þegar Sveppagreifinn hefur aflétt hinum stífkenndu lömunareinkennum, af félögunum tveimur, kemur auðvitað í ljós að hinn reglufasti Kristján er uppfullur af illkvittnislegum áhrifum ginflöskunnar. Þá gefst honum gott tækifæri til að beygja svolítið af sínu hefðbundna og reglusama líferni og fer að ráfa um Sveppaborg haugfullur og trallandi. Það gerir hann að sjálfsögðu í félagsskap herra Þambans og miðað við viðbrögð Sveppagreifans virðist sem að slíkur menningaviðburður sé ekkert mjög hefðbundinn eða daglegt brauð hjá þessum annars hægláta embættismanni. Eftirstöðvarnar koma auðvitað fram næsta dag en sökum minnisleysis virðist mórallinn, sem betur fer, ekki vera að há Kristjáni Dýrfjörð neitt sérstaklega. Það eina sem hann kvartar yfir er slæmur hausverkur sem hann tengir beint við zor-geislana.

Í sögunni Le Rayon noir (sem Wikipedia nefnir á íslensku Blökkugeislann), eftir þá Tome og Janry, sýnir Kristján Dýrfjörð reyndar á sér nýja og frekar óvænta hlið. Strax á fyrstu blaðsíðu bókarinnar er hann nefnilega að dunda sér við að mála nafn og titil borgarstjórans á stallinn af styttu hans, á aðaltorgi Sveppaborgar, og virðist bara farast það nokkuð vel úr hendi. Kristján lendir að sjálfsögðu í umferðaróhappi í þessari sögu en hann leikur einnig nokkuð stærra hlutverk í Le Rayon noir en lesendur Sval og Val bókanna eiga að venjast. En í stuttu máli segir þessi saga frá því að Sveppagreifinn smíðar tæki sem breytir litarhætti fólks og Svalur verður óvænt fyrir geislum þess. Hann verður því svartur á hörund og þegar Kristján þekkir hann ekki, vegna hins nýja litarhafts, er Svalur handtekinn fyrir að framvísa röngum persónuskilríkjum. Fljótlega verða stór hluti borgarbúa einnig fyrir blökkugeislunum og einn þeirra er einmitt Kristján gamli Dýrfjörð.

Kristján Dýrfjörð kemur auðvitað mest fyrir í bókum Franquins, enda er embættismaðurinn hugarfóstur hans, en aðrir höfundar seríunnar gefa honum þó tækifæri til að birtast við hentug tækifæri ásamt helstu samferðamönnum hans, herra Þamban og borgarstjóranum. Í mörgum þeirra tilfella sem sögusviðið er Sveppaborg leyfa yngri listamennirnir þessum kunnustu íbúum bæjarins að bregða fyrir en oftast er það þó ekki nema bara í mýflugumynd. En helstu einkenni þeirra allra fá þó að njóta sín í þeim tilvikum og í tilfellum Kristjáns koma farartæki hans því eitthvað við sögu. Aftast í bókinni Aux sources du Z eftir þá Morvan og Munuera er til dæmis fimm blaðsíðna jólasaga sem nefnist Noël sans neige eða Jól án snjós. Í þeirri sögu bregður einmitt fyrir nokkrum af þekktustu íbúum Sveppaborgar og þeirra á meðal má að sjálfsögðu finna hinn seinheppna Kristján Dýrfjörð. Og að sjálfsögðu er hann þar í vandræðum með bílinn sinn.

Í seinni hluta seríunnar fer þeim þó mjög fækkandi þessum tilfellum enda er sögusviðið þá  orðið töluvert fjölbreytilegra, bæði í tíma og rúmi, heldur en í eldri sögunum. Sveppaborg er þó alltaf til staðar öðru hvoru í bókunum. Í sögunni Í klóm kolkrabbans (Dans les Griffes de la Vipère), eftir þá Yoann og Wehlmann, sést hann eitt augnablik, ásamt öðrum kunnum íbúum Sveppaborgar og sömu sögu má segja um bókina Hefnd Gormsins (La Colère du Marsupilami) eftir sömu höfunda. Þar kemur hann fyrir í karnivali sem haldið er í Sveppaborg og klæðist fjölbreytilegum grímubúningi líkt og aðrir gestir og íbúar bæjarins. Þá sést Kristjáni einnig bregða fyrir í bókinni Alerte aux Zorkons þar sem hann sést á nærbuxunum einum fata ásamt mörgum öðrum íbúum Sveppaborgar.

Kristján Dýrfjörð kemur einnig eitt augnablik fyrir í hinni frábæru hliðarseríu Sérstök ævintýri Svals ... (Série Le Spirou de…) þar sem ýmsir höfundar fá tækifæri til að spreyta sig á þeim Sval og Val utan hefðbundinnar dagskrár. Í þessum bókum er Sveppaborg einmitt nokkuð vinsælt sögusvið en íbúar hennar fá þó sjaldan almennilegt tækifæri til að láta ljós sitt skína. Í fljótu bragði virðist sem Kristján sjáist þar aðeins einu sinni af þeim fjórtán bókum sem komið hafa út í opinberu frönsku seríunni. Í sögunni Le Tombeau des Champignac lendir hann í dæmigerðu óhappi á hjólinu sínu en að öðru leyti lítur hann ekki út fyrir að koma við sögu nema að hugsanlega sjáist í baksvip hans á einni mynd í nýjustu bókinni, Spirou á Berlin.

En núna virðist svo að við vitum ekki bara allt sem við þurftum nauðsynlega að vita um Kristján gamla Dýrfjörð heldur einnig ýmislegt fleira.

169. STIKLAÐ Á STÓRU UM GALDRA MORRIS

Eins og svo margir lesendur teiknimyndasagna á Íslandi, komst SVEPPAGREIFINN nokkuð snemma í tæri við myndasögurnar um Lukku Láka. Það tók hann reyndar líklega tvö eða þrjú ár að átta sig á því hve frábærar þessar bækur voru en það má rekja til þess hversu hann, ásamt bróður sínum, voru uppteknir við að lesa Tinna og Sval og Val til að byrja með. Fljótlega eftir það fóru Lukku Láka bækurnar þó að streyma, eftir því sem við átti, inn á heimili hinna ungu bræðra og þá var ekki aftur snúið. Hin íslenska útgáfuröð bókanna var mörgum lesendum reyndar svolítið umhugsunarefni. Mjög fljótlega áttaði SVEPPAGREIFINN sig á því að bækurnar kæmu alls ekkert út í upprunalegu útgáfuröðinni en það voru líklega fyrst og fremst bækurnar Rangláti dómarinn og Á meðal dóna og róna sem gáfu sterkustu vísbendinguna um það. Þessar sögur voru hrárri og klárlega eldri en hinar bækurnar sem þá voru þegar komnar út. Og þegar bókin Allt um Lukku Láka, var skoðuð, staðfesti hún það með lista yfir frönsku útgáfuröðina en sú röð var gjörólík þeirri íslensku. Sá listi hafði að geyma fjölda bóka fremst í röðinni sem enn var þá framandi íslensku myndasögulesendum en þær sögur sem fremstar höfðu verið í íslensku röðinni voru í raun þá með þeim yngri í þeirri upprunalegu. Allt um Lukku Láka er mjög fróðleg og skemmtileg bók. Í henni má til dæmis finna nokkuð ítarlegar kynningar á höfundunum, þeim Morris og Goscinny, en SVEPPAGREIFINN hefur aðeins fjallað um þann síðarnefnda hér á síðunni. Listamaðurinn Morris og teikningar hans eru hins vegar umfjöllunarefni dagsins á Hrakförum og heimskupörum.

Belgíski listamaðurinn Morris, sem réttu nafni hét Maurice de Bevere, gerði sögurnar um Lukku Láka að ævistarfi sínu og teiknaði kúrekann allt til dauðadags árið 2001. Eftir hann lágu heilar 72 sögur um Láka á 55 árum en hápunktur seríunnar er klárlega á þeim árum sem René Goscinny kom að handritsgerðinni. Morris hóf störf hjá Dupuis útgáfufyrirtækinu rúmlega tvítugur að aldri og vann þar til að mynda með samlöndum sínum þeim Franquin og Jijé. Þeir höfðu áður kynnst hjá teiknimyndafyrirtækinu CBA í Brussel þar sem þeir störfuðu saman ásamt listmanninum Peyo sem seinna varð þekktur fyrir Strumpasögurnar. Lukku Láki birtist síðan fyrst í SPIROU tímaritinu, sem Dupuis gaf út, í byrjun desember árið 1946. Fyrstu sögurnar um hann voru frekar stuttar og einfaldar í sniðum en Morris vann stöðugt að þróun Láka og kúrekinn tók nokkrum breytingum á þessum þroskaárum höfundarins. Hann fór síðan til Bandaríkjanna árið 1948 ásamt félögum sínum, þeim Franquin, Jijé og Will, en saman námu þeir og störfuðu þar að myndasögum um skeið. Hópurinn var kallaður fjórmenningagengið og eru taldir helstu frumkvöðlar myndasögunnar í Evrópu eftir stríð. Morris dvaldist vestanhafs í sex ár og starfaði til að mynda um tíma hjá MAD tímaritinu sem þá var að hefja göngu sína. En í Bandaríkjunum notaði hann einnig tækifærið til að safna saman ýmsum heimildum um villta vestrið. Þar tók hann til dæmis mikið af ljósmyndum og vann einnig töluvert af skissugrunnum þar sem eyðimerkusléttur voru eitt helsta viðfangsefnið. Á tíma sínum vestanhafs var Morris einnig stöðugt að byggja upp og þróa teiknistíl sinn og útlit Lukku Láka fékk smán saman hina endanlegu ásýnd. Í fyrstu höfðu teikningar hans mest verið undir áhrifum annarra listamanna en með tímanum þróaði hann sinn eigin stíl. Dvöl hans í Bandaríkjunum nýttist honum því vel og hafði góð áhrif á teikniþroska hans og alla þróunarvinnu.

Í Bandaríkjunum var Morris einnig mjög duglegur við að sækja kvikmyndahúsin heim þar sem hann stúderaði sjónarhorn með myndasögur í huga. Morris hafði í rauninni verið einn af fyrstu listamönnunum í Evrópu sem vann við teiknimyndir, þegar hann starfaði hjá CBA, og hafði alltaf stefnt að því að vinna við það form vestanhafs. Því hafði hann ákveðið forskot úr kvikmyndageiranum við að prófa sig áfram með þessi sjónarhorn. Í Bandaríkjunum freistaðist Morris einmitt, eins og svo margir, til að reyna að hljóta náð fyrir augum Disney fyrirtækisins fræga en þann draum tókst honum þó aldrei að láta rætast. Frá CBA nýtti hann sér hugmyndina um að byggja upp myndformið í rammanum út frá sama sjónarhorni og áhorfandinn í bíósal. Þessi kvikmyndasjónarhorn voru þó reyndar fleiri listamenn farnir að nýta sér í myndasöguforminu á þessum tíma og útlit teiknimyndasagnanna var óðum að breytast. Hergé var til dæmis farinn að þróa sinn stíl meira í þessa átt í Tinna sögunum og fleiri fylgdu í kjölfarið. Morris hafði reyndar strax í fyrstu Lukku Láka sögunni, Arísóna (Arizona -1880), nýtt sér þetta form og notaði þar raðir mynda til að sýna stuttar og snöggar atburðarásir, ramma fyrir ramma, líkt og í teiknimyndum.

En bíóferðirnar í Bandaríkjunum voru síðan notaðar til að þróa sambærilegar atburðarásir enn frekar. Smán saman komst Morris upp á lagið við að nota þessa formgerð og fljótlega fór hann einnig að þróa önnur sjónarhorn, bæði nærmyndir og víðari skot. Við víðari sjónarhornin fór hann til dæmis að nota miklu stærri myndaramma en lesendur áttu að venjast í frönsk/belgískum myndasögum. Þessar myndir gátu jafnvel tekið hálfa blaðsíðuna sem var algjör nýlunda á þeim tíma. Og aðrir listamenn, eins og til dæmis Franquin, tóku fljótlega einnig að nota svo stórar myndir í sínum sögum. Morris notaði þó alltaf frekar einfaldan og áhrifamikinn teiknistíl en þessir víðmyndarammar gáfu lesandanum kost á að sjá allt ytra umhverfi miklu betur. Þannig áttu þeir auðveldara með að átta sig betur á öðrum aðstæðum, þegar þurfa þótti, og setja þær í samhengi.

Morris var ekki aðeins duglegur við að leika sér með ný sjónarhorn heldur fór hann einnig að dunda sér við að föndra með ýmis sjónræn myndverk sem tengdust speglun eða jafnvel samhverfum. Árið 1951 fékk hann þá hugmynd að nota Dalton bræður sem sögupersónur í einni Lukku Láka bókanna (Eldri Daldónar (Hors la loi)) og skapaði þá á þann hátt að þeir hentuðu einmitt til slíks föndurs. Útgáfa Morris af þeim bræðrum var reyndar töluvert fyndnari en fyrirmyndirnar og hin sjónræna útfærsla þeirra var sérstaklega vel heppnuð. Hann lét alla Dalton bræðurna fjóra líta eins út, fyrir utan það að hæð þeirra var mismunandi eins og við þekkjum auðvitað öll. Hin stighækkandi hæð þeirra bauð upp á skemmtun þar sem Morris gafst endalaus tækifæri til að leika sér með útlitið á þeim. Eitthvað sem öðrum teiknurum hefði líklega ekki einu sinni dottið í hug. Slíkar útfærslur var hann alveg óhræddur við að tileinka sér og varð í raun frumkvöðull á því sviði í Evrópu. Reyndar áttaði hann sig á því að hann hafði gert þau mistök að láta þá bræður deyja í lok sögunnar. En með því að endurskapa Daldónana, í formi frænda þeirra, gafst Morris færi á að halda áfram að leika sér með þá enda birtust þeir seinna í fjölda Lukku Láka bóka. 

Dalton bræðrum var þá oftast raðað upp í beinni línu en fljótlega fór hann einnig að nota þá með ýmiskonar fjarvíddaráhrifum þar sem hinn sjónræni þáttur myndaði einhvers konar kassalaga, rúmfræðilega þrívídd - hvernig sem á nú nákvæmlega að skilgreina það! Þá stillti hann bræðrunum upp í myndarammann, gjarnan með sjónarhorn lesandans ofan frá, á þann hátt að þeir mynduðu ákveðið form, þar sem þeir röðuðust upp, hver á móti öðrum í hring, ferning eða jafnvel kross. Rýmið fyrir slíkar útfærslur kallaði þó oftast á stóra myndaramma en þannig uppstillingar notaði Morris töluvert og náði frábærri leikni við að nota. Í mörgum Lukku Láka bókanna má finna fjölda dæma, með þeim Dalton bræðrunum, þar sem Morris notfærði sér þessa frábæru tækni.

Þá föndraði Morris á fleiri, mismunandi vegu með myndmálið og lék sér ýmsan hátt með sjónarhornin. Hann notaði líka einhvers konar fjarvíddaráhrif, á mjög áhrifaríkan hátt, til dæmis framan á bókinni um Langa Láka (Lucky Luke et Phil Defer) sem kom út í bókarformi árið 1956. Þarna stendur Langi Láki í forgrunninum með bakið að lesandanum en Lukku láki blasir hins vegar við á milli fóta hans. Sitt hvoru megin við Láka standa krárnar og mynda jafnvægi í bakgrunninum, auk þess sem Léttfeti stendur þar öðru megin til hliðar en hrægammarnir eru hinu megin. Morris endurtók þetta form á bókarkápu 20. riddaraliðssveitarinnar (Le 20e cavalerie - 1965) og það má til dæmis einnig finna á Kid Lucky bókinni Kid Lucky - L'Apprenti cow-boy sem Achdé teiknaði árið 2011. En þessi bókarkápa af Langa Láka er af mörgum talin ein sú best heppnaðasta af öllum Lukku Láka bókunum og margir listamenn hafa síðan notað hana sem fyrirmynd að eigin verkum. Allir myndasögulesendur þekkja til dæmis útfærslu Tome og Janry á bókakápu Sval og Val sögunnar Vélmenni í veiðihug auk endalausra tilbrigða af uppstillingunni á kvikmyndaveggspjöldum.

Eitt af því sem Morris var ákaflega flínkur að vinna með voru skuggar. Strax í fyrstu sögunum lagði hann mikla áherslu á að nota skugga á áhrifaríkan hátt og ef grannt er skoðað er hægt að sjá nánast á hverjum einasta myndaramma bókanna hvernig ljós og skuggar hafa spilað stór hlutverk hjá honum. Morris var algjör sérfræðingur með svarta litinn og notaði þá ekki bara í útlínur eða til uppfyllingar á dökkum flötum. Svarti liturinn var mjög mikilvægur hjá honum til að draga fram skarpari skil á mikilvægum sjónrænum atvikum. Hann var til dæmis alveg sérstaklega flínkur við að nota svarta litinn til skyggingar í nætursenum í eldri sögunum.

Þegar Goscinny kom til sögunnar árið 1957, með Þverálfujárnbrautinni, breyttust sögurnar sjálfar töluvert til hins betra. Morris hafði aldrei verið mikið fyrir íþyngjandi og krefjandi handritsstörf og gat nú einbeitt sér að teiknivinnunni en Goscinny sá alfarið um sagnagerðina. Smán saman urðu Lukku Láka sögurnar því hreint frábærar, afköstin jukust og brátt urðu þessar myndasögur gríðarlega vinsælar. Á sama tíma hélt Morris enn áfram að fínstilla stílinn og þróa ýmis smáatriði eða skreytingar í teikningunum sjálfum sem þó fóru algjörlega framhjá lesendum. Með öðrum orðum, sögurnar urðu það góðar að fæstir tóku eftir því hvað teikningar Morris voru orðnar mikil listaverk. Áður hefur verið minnst á skuggana en hann hafði einnig alltaf verið duglegur við að leika sér með litina. Sjálfsagt hafa flestir lesendur til dæmis tekið eftir stökum myndarömmum, í bókunum, sem eingöngu hafa að geyma einn, tvo eða í mesta lagi þrjá liti.

SVEPPAGREIFINN man sjálfur alveg eftir þessum myndarömmum úr Lukku Láka bókunum í æsku en velti þeim þó sjaldnast neitt fyrir sér. En hann minnist þess samt að hafa fundist þessir rammar truflandi eða ódýrir á einhvern hátt. Hann man jafnvel eftir því að hafa velt því fyrir sér hvort listamaðurinn hafi hreinlega ekki nennt að lita myndina til fulls og ætlað sér að sleppa með hana svona einlita og vitlausa. En hér var aðeins um að ræða aðferð hjá Morris til að vekja athygli á ákveðnum þáttum í sögunni hverju sinni eða auka áhrif þeirra. Í sumum myndarammanna virtist hann velja liti eins og bleika, bláa eða rauða fullkomlega tilviljunarkennt en litunum er þó ætlað að leggja áherslur á einstök atriði í myndarammanum. Litirnir gátu því táknað þá stemmningu, sem var í gangi hverju sinni, eða tilfinningar sögupersónanna án þess að þurfa að eyða einu orði í texta til útskýringar. Og í mörgum tilfellum vissi lesandinn því ekki einu sinni almennilega á hvað hann var að horfa þó undirmeðvitund hans hafi hugsanlega vitað það.

Á þessum árum var prenttæknin enn nokkuð vanþróuð og ýmsum takmörkum háð hvað varðar litagæði. Offset tæknin var að byrja að ryðja sér til rúms en var enn dýr og framfarir í prentiðnaðinum takmörkuðust við dýrari bókmenntir. Markaður var kominn fyrir teiknimyndasögur í góðum gæðum en sambærilegar prentanir fyrir ódýr myndasögublöð voru á þessum tíma hins vegar enn allt of dýrar. Ef einhver naut góðs af þessum takmörkunum var það einmitt Morris með hina litasnauðu myndasögur sínar. Margir listamenn hafa síðan nýtt sér þessa tækni hans með litaáhrifin en upprunalega hugmyndin mun þó alltaf vera kennd við Morris.

SVEPPAGREIFINN var svo heppinn, síðastliðið sumar, að fá tækifæri til að glugga aðeins og fletta í gegnum frábæra bók sem nefnist L’Art de Morris og sýnir á mjög skemmtilegan hátt margt af því sem fram hefur komið í þessari færslu. Þetta er um tveggja kílóa dorðantur, í þykku broti sem er á stærð við vínilplötu, með rúmlega 300 blaðsíðum af greiningum, leyndardómum og útskýringum á mörgum af listaverkum Morris úr Lukku Láka bókunum. L’Art de Morris kom út árið 2015 og er eftir þá  Stéphane Beaujean og Jean-Pierre Mercier en þrátt fyrir að bókin hafi verið á frönsku dauðsér SVEPPAGREIFINN eftir því að hafa ekki látið það eftir sér að fjárfesta í gripnum. Þær eru víst orðnar nokkuð margar bækurnar, tengdar teiknimyndasögum, sem SVEPPAGREIFINN hefur séð eftir að hafa ekki verslað og bíða því enn eftir að komast í myndasöguhillurnar hans.