8. júní 2018

62. Í TILEFNI HM - MARKVÖRÐURINN VIGGÓ

Það er hvorki meira né minna en HM sumar framundan. Og það sem meira er, veislan er bara rétt handan við hornið og hefst núna eftir aðeins tæplega viku. Fimmtudaginn 14. júní hefjast nefnilega fyrstu leikirnir (og vonandi enda þeir líka!) en á laugardaginn þann 16. er komið að einni stærstu stund íslenskrar íþróttasögu þegar landslið Íslands í fótbolta spilar sinn fyrsta leik á lokakeppni HM sem að þessu sinni fer fram í Rússlandi. Það eitt að komast á HM er virkilega RISASTÓRT. Liðið spilaði síðasta æfingaleikinn fyrir HM í gærkvöldi og leggja svo af stað til Rússlands á morgun. Algjör veisla yfirvofandi með leikjum gegn Argentínu, Króatíu og Nígeríu en draumurinn væri að þetta yrðu bara fyrstu þrír leikir Íslands á mótinu. Og af því að SVEPPAGREIFINN, sem er fullur tilhlökkunar eins og væntanlega 99% þjóðarinnnar, er bæði mikill áhugamaður um bæði myndasögur og fótbolta ætlar hann í tilefni tímamótanna að láta myndasögufærslur næstu vikna snúast um þessa frábæru íþrótt.
Og þetta er ekki flókið. Þó ekki sé reyndar um mjög auðugan garð að gresja um fótboltatengdar myndasögur þá var belgíski listamaðurinn og snillingurinn André Franquin einna duglegastur við það, í bókunum með Viggó viðutan, af þeim seríum sem voru að koma út á íslensku. Það verður því Viggó viðutan sem heldur uppi heiðri íslenska landsliðsins að þessu sinni með nokkuð eftirtektarverðu framlagi sínu til knattspyrnuíþróttarinnar.
Reyndar hefur SVEPPAGREIFINN aðeins komið inn á fótboltatengda teiknimyndasögu áður en þá fjallaði hann lítillega um eina staka uppáhaldsmynd úr bókinni Viggó hinn óviðjafnanlegi og um það má lesa hér. En byrjum á að kíkja á brandara um fótbolta á blaðsíðu 28 í bókinni Hrakförum og heimskupörum (Gaffes Bevues et Bou Lettes) sem kom út hjá bókaútgáfunni Iðunni árið 1979. Hann kom upphaflega fram í tímariti SPIROU númer 1802 þann 26. október árið 1972 og telst vera Viggó brandari númer 740.
Þó það komi hvergi nákvæmlega fram má geta sér til um að þarna sé á ferðinni einhvers konar áhugamanna- eða bumbuboltalið sem að miklum hluta er skipað starfsmönnum tímaritsins SVALS. Sjálfsagt þekkja einhverjir lesendur til sambærilegra fótboltaliða hér á landi sem hafa verið að leika sér í neðstu deild Íslandsmótsins eða Utandeildinni og að hafa lent í vandræðum vegna manneklu. Þannig hefst brandarinn á ritstjórnarskrifstofunni þegar markvarðarforföll liðsins uppgötvast og samstarfsfélagarnir eru að vandræðast með hvernig leysi eigi vandamálið. Viggó er strax nefndur sem eini kosturinn og þeir Eyjólfur og Snjólfur fara ekki leynt með skoðanir sínar eða áhyggjur af hæfileikaskorti hans í markinu. Fyrirfram virðist liðstyrkur Viggós í markinu afar takmarkaður og ákvörðun félaganna um markvarðavalið er því augljóslega ekki tekin af faglegri getu hans!
Til gamans má kannski geta að SVEPPAGREIFINN minnist þess að hafa einmitt tilheyrt sambærilegu fótboltaliði (það hét Stjörnulið Ingvars) í kringum aldamótin síðustu en það lið var einmitt að dunda sér í Utandeildarkeppninni snemma á laugardagsmorgnum. Einhverju sinni var liðið vængbrotið eftir djamm kvöldsins á undan og tilfinnanlegur leikmannaskortur gerði það að verkum að aðeins voru 8 liðsmenn Stjörnuliðsins mættir þegar dómarinn flautaði til leiks. Á meðan andstæðingarnir voru önnum kafnir við raða inn mörkum, hjá fáliðaðri vörn Stjörnuliðsins í upphafi leiks, þá voru tveir eða þrír leikmanna liðsins með farsíma sína við að hringja inn mannskap til að reyna fullmanna liðið. Og það var auðvitað á sama tíma og þeir voru á fullu við að reyna að verjast miklu fjölmennari andstæðingunum inni á vellinum. En þetta var útúrdúr.

Þessi brandari með Viggó er hins vegar frábær eins og Franquin er von og vísa. Fyrir leikinn reyna kvíðafullir liðsfélagar Viggós að gefa honum honum góð ráð en í rauninni reynir aldrei almennilega á markmannshæfileika Viggós á vellinum. Eftir að leikurinn er byrjaður hefur hann sjálfur mestar áhyggjur af því að verða of kalt. Þá kemur sér vel að hafa tekið með sér svolítinn nestisbita. Og einu mistökin sem hann gerir inni á vellinum tengjast því eiginlega eldamennskunni!
Hugmyndin um markvörð sem hefur með sér þrjár kókflöskur í poka og þorsk í ananas til að hita á prímus við hliðina á markinu er eiginlega of fyndin til að láta sér detta það í hug. Líklega hefði enginn annar en snillingurinn Franquin getað fengið slíka hugmynd og hvað þá að geta komið henni svona listilega vel á framfæri á myndasöguforminu. Og brandarinn er engan veginn fyrirsjáanlegur. Þessar frábæru teikningar gera það líka að verkum að það er tiltölulega auðvelt að setja sig í spor Viggós og upplifa kringumstæðurnar. Hann stendur í markinu, er hrollkalt og líklega er alveg hægt að setja sig í þau spor hans að langa í eitthvað heitt og gott til að ná úr sér hrollinum. Þó að upphitaður þorskur í ananas væri reyndar ekki alveg það fyrsta sem kæmi upp í hugann. SVEPPAGREIFINN hefði til dæmis alveg látið sér nægja kaffibolla og ristað brauð með osti. Aðstæðurnar minna á vorleiki á gamla Melavellinum sáluga með grindverkinu í kring og fáeinir áhorfendur sjást hnappast þar saman í skjóli fyrir aftan markið hans. SVEPPAGREIFINN man þó ekki að hafa heyrt á það minnst að einhver hafi reynt að fela markið í reyk á Melavellinum í gamla daga. En það er alla vega hægt að fullyrða að Viggó hafi þarna farið hamförum í markinu.

Og ef við kíkjum á annan fótboltatengdan brandara, er Viggó aftur mættur í markið hjá knattspyrnuliði vinnufélaganna á ritstjórnarskrifstofunni. Þessi Viggó brandari er númer 789 og birtist fyrst í SPIROU blaði númer 1863 sem gefið var út þann 27. desember árið 1973 en kom út í íslenskri þýðingu í bókinni Viggó hinn ósigrandi (Le gang des gaffeurs) árið 1979. Að þessu sinni fer litlum sögum af áhyggjum liðsfélaganna vegna meintra takmarka Viggós inn á milli stanganna en þeim mun meira eru þeir að velta sér upp úr vallaraðstæðunum sem virðast ekki upp á marga fiska.
Óhætt er að segja að aðstæður til knattspyrnuiðkana séu af afskaplega skornum skammti á vellinum að þessu sinni og hæðnislegar athugasemdir Viggós séu því fyllilega verðskuldaðar. Augljóslega er búið að rigna vel dagana á undan og pollurinn í markteignum fyrir framan mark Viggós kæmi líklega að betri notum við fiskeldi. Og þótt félagar hans reyni að beina athygli hans að leiknum með góðum ráðum þá er augljóslega erfitt að einbeita sér að því að spila fótbolta þegar vallaraðstæður eru slíkar.
Enn fær hugmyndaflug Franquins að njóta sín. Og það er ekki bara að gerast með þessum ótrúlega fyndnu teikningum sem draga fram mjög framandi kringumstæður við ómögulegar aðstæður. Heldur eru það þessi litlu smáatriði í teikningum listamannsins sem SVEPPAGREIFINN er svo hrifinn af. Við þekkjum hreyfingarnar og svipbrigðin hjá persónunum en það eru líka litlu aukahlutirnir sem fylla upp í myndina sem einkenna svo stíl Franquins. Rennblautur völlurinn bíður að sjálfsögðu upp á hið augljósa, þ.e. froska og endur!
Það eru til fleiri fótboltatengdir Viggó brandarar en Franquin teiknaði einnig fullt af stökum myndum/bröndurum sem voru að birtast á víð og dreif í SPIROU tímaritinu á þessum árum. Eins og við höfum séð gegndi Viggó iðulega hlutverki markvarðar í þessu liði vinnufélaganna og það er einkennandi hversu oft veður eða veðurtengdar aðstæður hafa haft áhrif á afrek hans á knattspyrnuvellinum. Veðrið hefur þó ekki endilega alltaf áhrif á völlinn sjálfan í bröndurunum þó oft verði aðstæðurnar augljóslega erfiðar. Hér fyrir neðan má sjá tvær stakar myndir úr SPIROU blaði númer 1808 sem kom út þann 7. desember árið 1972. Á fyrri myndinni má sjá hvernig vindurinn sér um að grípa húfu Viggós og beinir um leið athygli hans, í hita augnabliksins, eilítið frá mikilvægari málefnum. Reyndar verður að viðurkennast að tilþrif Viggós, við að skutla sér á eftir húfuræflinum, eru í hæsta gæðaflokki og í fullu samræmi við þær kröfur sem gerðar eru til bestu markvarða heimsins. 
En þar með eru kostir augnabliksins upptaldir. Lipurlegar hreyfingar Viggós eru nefnilega ekki í neinu samræmi við þá atburðarás sem er í gangi í nágrenni marksins. Þessi mynd hefur ekki birtst í bók um Viggó sem komið hefur út í íslenskri þýðingu.

Og ef við skoðum hina myndina er það enn veðrið sem er að hafa áhrif. Hér rignir heldur betur á viðstadda og að sjálfsögðu hefur Viggó orðið sér úti um regnhlíf til að verjast verstu atlögunum. Undir flestum eðlilegum kringumstæðum myndi hún þó líklega teljast fremur óvenjulegur og óhefðbundinn markmannsbúnaður. Varúðarráðstafanir hans með regnhlífina eru þó fyrst og fremst hugsaðar sem fyrirbyggjandi, því eins og hinn Viggó hugsar með sér, "... Ef ég kvefast, hver á þá að verja markið fyrir þá?" Þarna er nokkuð athyglisverður punktur á ferðinni hjá Viggó. Hann spyr, hver eigi að verja markið fyrir þá. Sem bendir til þessa að hann líti fyrst og fremst á liðið sem lið félaga sinna. Að hann sé ekki hluti af því sjálfur og sé þarna eingöngu til redda þeim í markvarðahallærinu. Fyrirliðinn Eyjólfur er þó lítið að velta fyrir sér þann möguleika að Viggó gæti kvefast en hefur einhverra hluta vegna meiri áhyggjur af meintu áhugaleysi og athyglisbrest hans og öskrar hástöfum varnaðaröskur.

Og það virðist alveg sama hversu mikið rignir - Eyjólfur er alltaf með gleraugun.

Engin ummæli:

Skrifa ummæli

Út með sprokið!